Tytułowy idiota to różniący się od przeciętnych i "normalnych" osób książę Myszkin. Wyróżnia go niezwykła dobroć, niekiedy na granicy naiwności, współczucie, szlachetność i mądrość, które to cechy potrafią docenić tylko nieliczni. Dla większości jest on tylko idiotą, nieprzystosowanym do życia, zbyt mało sprytnym i egoistycznym, by radzić sobie w społeczeństwie. Powieść rozpoczyna się w momencie, gdy bohater wraca do Rosji po długoletnim pobycie w Szwajcarii, gdzie lecząc nadwrażliwe nerwy, spędził większość swojego życia. Odnajduje daleką krewną, generałową Jepanczyn, i próbuje ułożyć sobie życie w nowym środowisku, jednak zostaje wplątany w różne intrygi, jest wykorzystywany i ośmieszany.