Miejska Biblioteka Publiczna

"(...) Po zwolnieniu z rewiru przeżyłem jeden z najgorszych momentów w obozie. Zaprowadzono mnie wieczorem do bloku nr 3. Obraz był przerażający. Czekał mnie wspólny barłóg z leżącymi tam muzułmanami. Słyszałem o tym bloku jako przedsionku do krematorium i komina. Starszy izby obiecał, że jutro rano porozmawia z blokowym, czy da się mnie przenieść z powrotem na blok nr 5. Strach, że mógłbym tam pozostać, nie dawał mi spać. Nie mogłem się doczekać, kiedy się ta długa zimowa noc skończy. Przed apelem udało mi się spotkać z kolegami. Załatwili moją sprawę z blokowym i po apelu szczęśliwy wróciłem do bloku nr 5. Spałem teraz z Jankiem na dolnej pryczy. Kolega widząc stan zdrowia Janka ustąpił nam swoje miejsce".

ALEKSANDER KASZUBA urodził się w 1923 r. w Białymstoku. Razem z rodzicami i bratem przyjechał do Gdyni w roku 1932. Był uczniem Szkoły Średniej nr 803 i harcerzem, kiedy 1 września 1939 r. wybuchła II wojna światowa. We wrześniu 1939 r. pełnił służbę pomocniczą w straży pożarnej. Po wkroczeniu Niemców do miasta został aresztowany, a następnie jako niepełnoletni zw olniony. W1940 r. z Arbeitsamt otrzymał skierowanie do przymusowych prac rolnych w niemieckim gospodarstwie na Żuławach, skąd uciekł. W październiku 1942 r. w wyniku "wsypy" wśród członków Szarych Szeregów i Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej w Gdyni został aresztowany wraz ze swoim starszym bratem Janem, który pełnił funkcję dowódcy kompanii chylońskiej Batalionu Morskiego Szarych Szeregów w Gdyni. Autor był więźniem policyjnym, a później politycznym KL Stutthof nr 17 564 do 25 kwietnia 1945 r. W tym dniu ogłoszono ewakuację ostatnich pozostałych przy życiu więźniów drogą morską. Wolność odzyskał 22 maja 1945 r. w Lubece, skąd wyjechał, dzięki zorganizowanej pomocy medycznej przez Szwedzki Czerwony Krzyż dla ocalałych więźniów z obozów koncentracyjnych, do Szwecji. Z powodów politycznych w 1951 r. wybrał emigrację do Kanady.