Postać Katarzyny II, cesarzowej Rosji w latach 1762-1796, zawsze budziła wielkie emocje. Imperialna polityka "monarchini oświeconej", jej zaborcze plany wobec Polski, jak i pogłoski o rozwiązłym trybie życia — utrwaliły jednostronny wizerunek władczyni."Pamiętniki" oczywiście nie mogą uchodzić za obiektywny autoportret. Jednak uważny czytelnik odnajdzie w nich prawdziwe rysy osobowości tej niezwykłej kobiety, a już na pewno doceni opis pełnej intryg i konfliktów codzienności dworu rosyjskiego za panowania Elżbiety.Wspomnienia Katarzyny II obejmują lata 1744-1759, kiedy to jeszcze była wielką księżną. Spisywała je u schyłku życia, z myślą o swych następcach na tronie."Pamiętniki" opublikowane zostały przez Aleksandra Hercena w Londynie w 1858 roku. Pełne polskie tłumaczenie ukazało się dopiero w 1980 roku nakładem krakowskiego Wydawnictwa Literackiego. Na tej właśnie edycji oparto tekst obecnego wydania.
