Przygody Tomka Sawyera (1876), powieść M. Twaina, nawiązująca do poetyki romansu łotrzykowskiego, powieści gotyckiej (H. Walpole) i detektywistycznej. Bohaterowie, Tom i Huck, autorzy wielu figli, odbiegający od ideału grzecznego chłopca, w mrocznej scenerii cmentarza przypadkowo stają się świadkami zabójstwa. Za sprawą Tomka winowajca zbrodni, Indianin Joe, zostaje oskarżony i staje przed sądem. Po udanej ucieczce, wiedziony pragnieniem zemsty, rusza śladem chłopca. W pełnej humoru, ale i trafnych obserwacji powieści Twain zawarł wiele elementów z własnego dzieciństwa. Chociaż postać Tomka pojawi się jeszcze w utworach Tomek Sawyer detektywem (1878) oraz Tomek na obczyźnie (1894), właściwą kontynuacją powieści będą Przygody Hucka (1885), w których akcja z małego miasteczka przeniesie się na wody Missisipi.
