Pisząc swoją Najkrótszą historię Polski (z nieco odmiennego punktu widzenia niż wielkie dzieła Normana Daviesa), starałem się objąć nią również historię narodu, który znalazł swoje refugium dziejowe na ziemiach polskich. Sporej części zgromadzonego materiału nie mogłem jednak wykorzystać - materiału dotyczącego bezpośrednio historii Żydów polskich. Doszedłem w końcu do wniosku, że warto ją przedstawić osobno, wraz z historią stosunków polsko-żydowskich. Przydałoby się wszak trochę elementarnej a pasjonującej wiedzy, by zarazem oczyścić te stosunki z obciążeń zarówno mitami, jak i realnymi urazami.
W mojej książce spotka czytelnik świat wielkich kupców i bankierów, małych lichwiarzy, domokrążców i filozofów od dziecka, świat samorządu regulowanego władzą religijną oraz świat rabinów i cadyków - całą tę rzeczywistość, która po nowożytnych przemianach da nam wielkichartystów słowa polskiego i uczonych. To dzieje współżycia z Polakami i dzieje osobności, dzieje przyjaźni i dzieje niechęci. W sumie - wiedza wobec narosłych urazów i mitów konieczna dla pojednania obu narodów.
Stefan Bratkowski
