W powieści tej Stendhal opowiada dzieje Fabrycego del Dongo - młodszego syna mediolańskiego arystokraty i bogacza. Fabrycy, nie mogąc znaleźć w rodzinnym domu szczęścia i miłości ucieka z Italii i przyłącza się do armii Napoleona (wątek autobiograficzny). Bierze udział w bitwie pod Waterloo. Po powrocie przybywa do swej ukochanej ciotki Giny Sanseverina, do Parmy i decyduje się na wybór kariery duchownej. Nie przeszkadza mu to utrzymywać miłosnych stosunków z aktorką Mariettą. Zazdrosny o nią, zabija jej admiratora i musi uciekać z Parmy. Przez jakiś czas przebywa w Bolonii, a kiedy w końcu w tajemnicy wraca do miasta, zostaje zdekonspirowany i uwięziony w wieży Farnese. Tam zakochuje się w Klelii Conti, córce komendanta więzienia. Ta pomaga mu w ucieczce, ale dręczona wyrzutami sumienia ślubuje Bogu, że już nigdy więcej go nie zobaczy, po czym wychodzi za innego. Fabrycy tymczasem zostaje arcybiskupem Parmy. Po latach tłumione uczucie pomiędzy nimi wybucha na nowo, jednak aby nie złamać przysięgi kochankowie spotykają się tylko nocą. Z tego burzliwego związku przychodzi na świat syn, który wkrótce umiera. Załamana Klelia, przekonana, że to kara boża, umiera niedługo po nim. Fabrycy, zrozpaczony po utracie ukochanej i dziecka, rezygnuje ze stanowiska i zamyka się w pustelni. Umiera w opinii świętości.
