Bohater dramatu, młodziutki 15-letni podchorąży Kordian pod wpływem opowiadania dawnego żołnierza napoleońskiego (Stary sługa Grzegorz) marzy o wielkim czynie i bohaterstwie. Jego dorastanie i doświadczenia życiowe dostarczają mu kolejnych rozczarowań, jednocześnie kształtując jego postawy ideologiczne. Szczególnie charakterystyczna jest tu scena wizyty u papieża Grzegorza XVI, który w 1832 roku potępił powstanie listopadowe i nakazał chrześcijańskim Polakom czcić prawosławnego cara. Papież nie chciał pobłogosławić garstki polskiej ziemi mówiąc: "Na pobitych Polaków pierwszą klątwę rzucam". Kordian wtedy zaczyna myśleć kategoriami narodowego obowiązku, wchodzi w rolę polskiego patrioty zgodnie z założeniem epoki romantyzmu. Na szczycie Mont Blanc doznaje poczucia siły i potęgi. Odnajduje cel i sens życia - to walka o wolność narodu. Słowacki zaproponował tu własną wizję walki narodowowyzwoleńczej, ideę mesjanistyczną, ale opartą na koncepcji czynu - tzw. winkelriedyzm. Nie mógł być to jednak mesjanizm jednostki - Kordian samotnie poniósł klęskę. Większość spiskowców w czasie zebrania wypowiada się przeciwko zabójstwu cara, Kordian wtedy krzyczy: "Gardzę Wami" i chce czynu dokonać sam. Strach i Imaginacja zagradzają mu drogę. Ta scena miała mu uzmysłowić, że zabicie księcia przyniosłoby korzyści księciu Konstantemu i wcale nie rozwiązałoby problemu niepodległości Polski.Kordian wypowiada przepiękne słowa o losie Polski i patriotyzmie.
