Miejska Biblioteka Publiczna

Praca powstała w wyniku wieloletnich badań autora, prowadzonych od 1995 r. w rosyjskich archiwach i bibliotekach (kwerendą objęto około 45 tys. woluminów). Ukazuje postawy i aktywność społeczno-polityczną mieszkańców Królestwa Polskiego w pierwszym trzydziestoleciu po upadku powstania styczniowego. Podstawowym typem źródeł wykorzystanym w pracy są pozyskane w Moskwie i Sankt-Petersburgu raporty żandarmerii o stanie politycznym Królestwa Polskiego oraz sprawozdania oberpolicmajstrów i warszawskich generałów-gubernatorów. Zasadniczą część pracy zawarto w trzech rozdziałach, w których ukazano społeczeństwo Królestwa Polskiego zgodnie z klasyfikacją stosowaną przez carską policję. W pierwszym rzędzie ukazano wrogów rosyjskiego panowania, do których zaliczano duchowieństwo katolickie, polskie ziemiaństwo oraz przedstawicieli różnych grup społecznych, umownie nazwanych "rewolucyjnymi i patriotycznymi burzycielami". W dalszej części uwagę poświęcono arystokracji, burżuazji, zamieszkującym Królestwo Polskie Niemcom i Żydom oraz polskim urzędnikom, a więc grupom społecznym i zawodowym, które w opinii władz policyjnych wykazywały obojętny stosunek do spraw politycznych. Następnie zaprezentowano poglądy żandarmerii na temat grup i środowisk stanowiących podporę rosyjskiego panowania. Do grona prawomyślnych i lojalnych mieszkańców Królestwa Polskiego żandarmeria zaliczała polskich chłopów, unitów przeciągniętych na prawosławie oraz przybyłych do Królestwa Polskiego Rosjan. Pracę wieńczy, kreślony z kilku perspektyw, portret funkcjonariuszy żandarmerii, uznających się za najmocniejsze ogniwo w łańcuchu scalającym Królestwo Polskie z Rosyjskim Imperium.