Miejska Biblioteka Publiczna

Wiedzę o środowisku rodzinnym Stefana Żeromskiego ukształtowała wydana jeszcze w 1928 roku książka Stanisława Piołun - Noyszewskiego Stefan Żeromski. Dom, dzieciństwo i młodość. Książka ta, napisana zaraz po śmierci autora Popiołów na podstawie m.in. rodzinnych relacji i wspomnień, obciążona jest licznymi przemilczeniami, błędami, zmyśleniami, które - przy braku innych opracowań - na dobre zadomowiły się w wielu pracach historycznoliterackich.

W 75 lat po Noyszewskim, Kazimiera Zapałowa zwędrowała całą Kielecczyznę i tereny ościenne w poszukiwaniu wiadomości o rodzinie Żeromskiego. Z parafialnych i archiwalnych ksiąg stanu cywilnego, ksiąg hipotecznych, ogłoszeń prasowych, epitafiów nagrobnych - wytrwałe, pracowicie, żmudnie złożyła sylwetki dziadów, rodziców, sióstr, kuzynów pisarza, obudowała je odnalezionymi dokumentami. Pozwala to wypełnić niejedną lukę, zweryfikować niejedno mniemanie błędne. Dla badaczy życia i twórczości Żeromskiego ten walor książki będzie najważniejszy.

Prezentując bohaterów swej książki, autorka informuje o ich zamożności i wykształceniu, zajęciach, źródłach dochodów, udziale w wojnach i powstaniach, małżeństwach, liczbie dzieci. Z opowieści tej wyłania się interesujący obraz życia w XIX wieku średniej i drobnej, ciągle biedniejącej, pauperyzującej się szlachty polskiej na kielecko-sandomierskiej prowincji.
[ prof. dr Zdzisław Jerzy Adamczyko książce Rodzina Stefana Żeromskiego w Świętokrzyskiem]