Miejska Biblioteka Publiczna

Historia Janki Lewandowskiej, która jako jedyna kobieta została zamordowana w Katyniu. Córka generała Dowbor-Muśnickiego, głównodowodzącego w Powstaniu Wielkopolskim, wychowana w tradycji wolnościowej, wyruszyła na wojnę 3 września 1939 roku, a 17 września wraz z kolegami dostała się do sowieckiej niewoli i została internowana w obozie w Kozielsku. Przybyła tam, jako cywil, ale została promowana na podporucznika pilota.
Generał Henryk Minkiewicz, który objął dowództwo w obozie, powiedział, że stała się przykładem odwagi i wsparcia dla innych jeńców w Kozielsku. Nazywano ją nawet Matką Boską Kozielską.
Zamordowana została w Katyniu 22 kwietnia, w dniu swoich 32. urodzin.

Książka o Janinie Lewandowskiej była mi pisana. Już na początku lat dziewięćdziesiątych rozpoczęłam poszukiwania materiałów na jej temat. W trakcie poszukiwań dotarłam do notatek, które prowadzili jeńcy w czasie pobytu w Kozielsku, i to do ostatniej chwili, już w Lasku Katyńskim. Stały się one moim głównym źródłem, z którego czerpałam, pisząc opowieść o Jance. Przetrwały w ziemi i zostały odkopane wraz z ich autorami. Pierwszy raz zdarzyło się w mojej długiej karierze pisarskiej, aby łzy płynęły mi z oczu w trakcie pracy nad książką.
Niestety, nie odnaleziono zapisków Janki. Starałam się je sobie wyobrazić, opierając się na faktach, które jedynie fabularyzowałam.
Maria Nurowska

Trzy kobiety i trzech mężczyzn. To o nich jest opowieść filmowa Post mortem, która mówi o tym, że teraźniejszość to także przeszłość czekająca na swego archeologa... Busia, Anna, Weronika... Miłość przeznaczona, miłość wybrana i miłość utracona... Busia, która żyje nadzieją na powrót syna, Anna, która wierzy, że tylko raz dostaje się kogoś na całe życie, i Nika, która właśnie dowiaduje się o tej prawdzie w dramatycznych okolicznościach. Andrzej, Jarosław, Jur... Trzy kobiety i trzech mężczyzn. Różne pokolenia, różne losy, które historia zamknęła we wspólnym czasie post mortem... To czas, w którym ci, co odeszli na zawsze, są jeszcze wciąż obecni. Jeśli trudno jest się pogodzić z chwilową nieobecnością żywych, to jak można pogodzić z nieodwracalną nieobecnością tych, na których powrót czekało się z nadzieją tyle lat? Rodziny ofiar, które też są ofiarami, nie mogą się pogodzić, że przyjdzie im żyć bez pogrzebania swoich zmarłych. Pragnienie odsłonięcia prawdy rodzi nowe dramaty, nowe ofiary....

Zbiór korespondencji wytworzonej i wysłanej przez ofiary Zbrodni Katyńskiej. Prezentowana kolekcja składa się z listów i kart pocztowych adresowanych głównie do rodzin, przyjaciół i znajomych. Kilka z nich to przesyłki wytworzone w pierwszych dniach II wojny światowej. Zasadniczą część zbioru stanowi korespondencja wysłana z sowieckich obozów jenieckich pomiędzy 20 listopada 1939 r. a początkiem kwietnia 1940 r. Publikacja prezentuje źródła stosunkowo rzadko wykorzystywane w badaniach Zbrodni Katyńskiej. Powodem jest głównie niewielka liczba zachowanych zabytków oraz ich rozproszenie. Większość prezentowanej korespondencji pochodzi bowiem z prywatnych archiwów rodzin ofiar. Bardzo osobista treść listów rzuca zupełnie nowe światło na zbrodnię oraz ofiary. Dostrzegamy ludzi z ich systemem wartości, ideałami, troskami, uczuciami, lękiem o najbliższych i o losy Ojczyzny. Z listów wyłania się również obraz warunków panujących w obozach jenieckich oraz wizerunek osadzonych - ich nastroje, postawy, zachowania. Dostrzegamy dowody działań służb sowieckich, próby oddziaływania na jeńców oraz na ich rodziny. Korespondencja, w połączeniu z innymi źródłami, daje pełniejszy obraz losów polskich jeńców wojennych w trwającym ponad pół roku okresie niewoli sowieckiej - od pojmania we wrześniu 1939 r. do egzekucji w kwietniu i maju 1940 r.