Miejska Biblioteka Publiczna

Zapomniany żołnierz to pamiętnik napisany przez Guya Sajera, który jako kilkunastoletni szeregowiec jesienią 1942 roku wyruszył w szeregach Wehrmachtu na front wschodni. Początkowo służył w jednostce transportowej - później zgłosił się na ochotnika do elitarnej dywizji Gross Deutschland. Chłopak marzył, by przeżyć ekscytującą przygodę, ta jednak przeistoczyła się w rozpaczliwą walkę o przetrwanie.

Jest to relacja szczególna, o niezwykłej wartości historycznej, będącej zarazem wstrząsającym dokumentem osobistym. To zapis wydarzeń "oglądanych oczyma siedemnastoletniego młodzieńca, który przeżywać musi to, co wielu dojrzałym mężczyznom niełatwo byłoby znieść". Ta jedyna w swoim rodzaju opowieść o froncie rosyjskim swym realizmem, ładunkiem grozy i patosu przerasta wszystko, co dotychczas napisano na ten temat, i to nie tylko dlatego, że autor rzeczywiście przeżył opisane przez siebie wydarzenia. Zapisane jego piórem takie słowa, jak "mróz", "głód", "gorączka", "krew" i "strach" porażają naturalizmem. Sajer jako niezmiernie wrażliwy obserwator na pozór nieistotnych rzeczy ma niespotykany dar opisywania ich z ogromną siłą ekspresji. Toteż czytelnik nie może wątpić, że wszystko to, co autor przedstawia, jest prawdziwe - prawdziwe aż do najdrobniejszego szczegółu. Sajer nie uprawia tu literatury i nie sili się na oryginalność; wie, że tak w istocie było - takie były i strach, i odwaga, wojenny koszmar i żołnierska niedola.

Książka ta powstała na podstawie żołnierskich wspomnień, dzienników i listów, stanowiąc intrygujące studium, szczegółowo przedstawiające codzienne życie typowego niemieckiego żołnierza frontowego z czasów drugiej wojny światowej. Nie brak w niej drastycznych opisów realiów pola walki, zwłaszcza na froncie wschodnim, gdzie walczyła większość frontowców Wehrmachtu. Autor dokonał analizy przyczyn nadzwyczajnej sprawności bojowej niemieckiego żołnierza, konkludując, że u jej podłoża leżało specyficzne poczucie więzi z towarzyszami broni, odziedziczone z tradycji wojska pruskiego. Przedstawił także zgubny wpływ nazistowskiej propagandy na nastawienie wojsk niemieckich wobec ludności podbitych krajów. Wszystkich czytelników zainteresowanych historią militarną z pewnością zaintryguje podjęta przez autora ambitna próba nadania postaci frontowca - służącego w armii kraju, który rozpętał drugą wojnę światową, by ostatecznie ponieść w niej klęskę - ludzkich cech: jego obaw i niepokojów, pragnień i tęsknot, gigantycznych trudów, które znosił na co dzień, oraz lęku wynikającego z nieustannej konfrontacji z widmem śmierci.