Miejska Biblioteka Publiczna

Jest koniec XIX wieku w Gdańsku. Głównymi bohaterami opowieści są: prokurator Hammels, jego syn Helmut, Panna Ferbelin i jej ojciec oraz Kurt Niemand, przybysz, o którym mieszkańcy Gdańska mówią "Nauczyciel z Neustadt". Niespodziewane zbiegi okoliczności powodują, iż losy ludzi splatają się w sposób zaskakujący, a fabuła tej powieści - uwodzicielskiej i niepokojącej - stwarza nastrój, w którym czytelnik ma wrażenie, że jest uczestnikiem toczących się zdarzeń... Nigdy jeszcze w żadnej książce Gdańsk nie został przedstawiony tak jak w tej opowieści. Prawda historii łączy się tu z legendą, a losy bohaterów opromienia światło mitu dając wizję poruszającą i wieloznaczną. Ta pozornie historyczna opowieść dotyka rzeczy współczesnych dużo bardziej niż niejedna opowieść współczesna. Historia, którą ludzie opowiadają od stuleci, nabiera tu nowych sensów i mieni się niespodziewanymi barwami.

Akcja powieści wydanej w Paryżu w 1953 r. osnuta jest - przynajmniej pozornie - wokół przybycia Gombrowicza do Argentyny w przeddzień wybuchu drugiej wojny światowej. Bohater-narrator trafia do środowiska polskiej emigracji w Buenos Aires, której obyczaje - przyjęcia w ambasadzie, patriotyczne imprezy, kłótnie, spiski, polowania - stanowią karykaturę życia i mentalności dawnych Sarmatów. Ta książka to próba rozrachunku z tradycją narodową, zastygłą w postaci podniosłych mitów i stereotypów emocjonalnych. Styl narracji jest mistrzowską parodią barokowej prozy polskiej XVII i XVIII w.