Miejska Biblioteka Publiczna

Ona - kapryśna, skoncentrowana na skrupulatnym wypełnianiu codziennych obowiązków - skrywa jakąś tajemnicę. On - nieświadomy tego - usiłuje rzetelnie wypełniać rolę przywódcy stada, w bezsilnym zmaganiu z jej utrwalonym stanem niezadowolenia, które nazywa tęsknotami. Mimo wzajemnego emocjonalnego zaangażowania próby budowania bliskości kończą się fiaskiem. Dwie samotności, kobieca i męska, sycą się powszednimi mikrodramatami rozgrywanymi w ciszy czterech ścian, twarzą w twarz.Po latach dorosła córka tej pary, singielka z wyboru, sprowokowana szokującym listem nieznajomego, udaje się w podróż powrotną do źródeł ciszy, do krainy dzieciństwa i przypadkiem odkrywa nigdy nie ujawnioną przez matkę tajemnicę. W losy głównych bohaterów wplątują się damsko-męskie historie sąsiadów i znajomych lub gawędy od nich zasłyszane. Jest tu wytwórca parasoli dla swej umiłowanej wszetecznicy połykający żyletki, jest i rzeźnikowa, która czmycha w siną dal z trenerem piłki siatkowej, jest i profesorowa, która przyjmuje pod swój dach kochankę męża i wiele innych postaci, których miłosne przeżycia, wkomponowane w znój istnienia, składają się na tę przypowieść o relacjach kobiety i mężczyzny, estrogenu i testosteronu, samczości i samiczości, przypowieść, której zaskakujący finał otwiera rozdział nowej tajemnicy.

Nowa książka Jędrzeja Morawieckiego, autora znakomitych reportaży rosyjskich pt. Łuskanie światła (Sic!, 2010), jest wyzwaniem rzuconym tym wszystkim, którzy prawdziwego życia szukają na Dalekim, Bliskim lub Najbliższym Wschodzie. Stąd tytuł Głubinka - tak przecież zwykło się nazywać mityczną rosyjską prowincję, zapomniane przez Boga miejsca z dala od Moskwy, gdzie często nie ma co jeść, ale ludzie przynajmniej pozostali ludźmi. Autor tymczasem prowadzi nas na mało znane tereny Polski południowo-zachodniej - do Kowar, Barda, Szprotawy, Nieszawy, tubiąża, do "złych dzielnic" Wrocławia i Wałbrzycha, do byłych pegeerów w Koszalińskiem. Nie ma tu miejsca ani na idealizację, ani na negatywne stereotypy - jest tęsknota za pełniejszym życiem, z dala od wielkich miast i wielkich pieniędzy, wśród dobrych ludzi, ale jest też świadomość, że polska Głubinka kryje w sobie zarówno szanse, jak zagrożenia, że tam też trzeba o siebie walczyć, a bieda i brak perspektyw nie dodają skrzydeł. Morawiecki ma czas i umie być z ludźmi, dlatego usłyszymy od niego dziesiątki niezwykłych historii o tych miejscach, ich mieszkańcach i tych, którzy czasami starają się im pomóc. W Głubince spotkamy ludzi, którzy po nocach lepią gipsowe krasnale; "głupich kaowców"; heroiczne nauczycielki i takich samych księży; metafizyczną Nellę; utopijne domy samopomocy społecznej; MBoko - Hutu z Burundi, do którego w nocy przychodzi Afryka; szpital psychiatryczny jak z horroru; Pawła Pawlika z jego teatrem i mieszkańców Nieszawy, którzy lokalnie, bez rozgłosu, ale za to prawdziwie rozwiązali problem swoich zamordowanych zaraz po wojnie niemieckich sąsiadów.

"Czarodziejski chór" Sołomona Wołkowa to książka o kulturze rosyjskiej w XX wieku, mistrzowsko łącząca epicki rozmach z pieczołowitą troską o szczegół. Tołstoj, Gorki, Sołżenicyn, Nabokov, Pasternak, Majakowski i Achmatowa, ale też Kandyński i Malewicz, Rachmaninow i Strawiński, Diagilew i Niżyński, Stanisławski i Meyerhold, Eisenstein i Tarkowski - to tylko niektóre z postaci tworzących tytułowy czarodziejski chór. Wołkow przekonuje, że kultura rosyjska nie daje się oddzielić od rosyjskiej polityki, ukazując, w jaki sposób rozmaite wpływy polityczne - od dworu Mikołaja II po Gorbaczowa i pieriestrojkę - kształtowały kulturę Rosji. Jako świadek i uczestnik wielu opisywanych zdarzeń, Wołkow sugestywnie przedstawia życie pod nieustanną presją więzienia, wygnania, śmierci. Przypomina też biografie wielu zmuszonych do emigracji artystów, analizując nie tylko ich skomplikowany stosunek do przybranej ojczyzny, ale też ambiwalentny stosunek Rosji do Zachodu jako taki.

Polska nie jest wyjątkiem. Gdzie okiem sięgnąć, demokracja drży w posadach. Co gorsze, nie tylko demokracja. Cały ewoluujący od II wojny światowej porządek - polityczny, gospodarczy, społeczny, prawny i kulturowy - coraz bardziej się kruszy. Ale demokracja cierpi na tym najmocniej. Bo w powszechnym odczuciu to ona jest temu wszystkiemu winna. Niestety to prawda. Demokracja jest winna. Nie jako idea, bo żadnej lepszej ludzie nie wymyślili, ale jako system społeczny i instytucjonalny. W pierwszej części tej książki znajduje się jedenaście rozmów, pokazujących niektóre mechanizmy, które za zgodą demokratycznych rządów i parlamentów, przez ich beztroskę lub na ich życzenie stały się tak potężne, że rozsadzają, a w niektórych krajach faktycznie już rozsadziły liberalno-demokratyczny porządek. W drugiej części znajduje się siedem rozmów opisujących niektóre aspekty wyłaniającego się alternatywnego porządku. Trzecia część poświęcona jest liberalno-demokratycznej reakcji na próbę zainstalowania nowego populistyczno-autorytarnego ładu. W dużej mierze właśnie temu ma służyć ta książka.