Miejska Biblioteka Publiczna

"Po co wymyślono Czechów?" pyta Mariusz Szczygieł i odpowiada: "Żeby wprowadzić Polaków w dobry nastrój". Reporter "Gazety Wyborczej", czechofil, autor książek "Gottland" i "Zrób sobie raj", w "Lásce nebeskej" ujawnia twarz felietonisty. Są to wycieczki z literatury czeskiej do życia. "Z książek - przyznaje - zapamiętuję tylko pojedyncze zdania i potem zaczynają one żyć w mojej głowie własnym życiem".

"Moja Europa" to połączone w jedną książkę eseje, autorstwa dwóch wspaniałych prozaików, eseistów (tytuły można by wymieniać dłużej). Różnica między częściami jest znacząca, już na pierwszy rzut oka można stwierdzić, że dla każdego z autorów Europa jest zupełnie inną materią, lub też nawet materią nie jest, a niemożliwą do ujęcia substancją, tak ulotną. Niesamowite, jak różne można mieć pojęcie na, teoretycznie, ten sam temat; jak inaczej można patrzeć na otaczające nas tereny, historię czy nawet geografię. Jurij Andruchowycz w swoim eseju, który jest podzielony dość charakterystycznie na części, opowiada o swojej, bardzo osobistej Europie. Wszystko zaczyna się od barwnego opisu ruin. Zaryzykowałabym stwierdzenie, że jest to opis paradoksalnie żywy, choć mowa jest o ruinach, martwych pozostałościach budowli. W dalszej części Jurij rozpoczyna wielką wędrówkę przez rodzinną Europę. Rodzinną, ponieważ opowiada niemalże dzieje swoich przodków. Dla niego Europa to właśnie "ci ludzie", z którymi się wychowywał, a właściwie, którzy wychowywali jego. Ta podróż to niezwykle osobiste przeżycie. Czytając momentami można mieć wrażenie, że powinno się na chwilę zamknąć oczy, pominąć choć kawałek, aby nie naruszyć tej, jakby sakralnej, części. Andrzej Stasiuk podchodzi do zagadnienia diametralnie inaczej. Jego esej to introspekcja, która odnosi się do terenów, które autor uznaje za "swoją" Europę. Opowieść zaczyna od wytyczenia cyrklem granic, które tylko on uznaje. Ciąg dalszy, to poniekąd wycieczka z przewodnikiem po terenach, które nazywa Europą. Zdanie: "Świat zrobił się zbyt wielki i trwa trochę zbyt długo, by miał jakiś sens" - to wyjątkowo smutne stwierdzenie, które bardzo często przemykało mi przez myśl podczas czytania tej części. Jednak podróż z człowiekiem, który potrafi opisywać otaczającą go rzeczywistość z taką pasją i smakiem, nie mogła być nieprzyjemną. Mimo teoretycznie przygnębiających podsumowań, książka nie skłania do załamywania rąk nad światem, czy raczej Europą i jej nieszczęściami. Zachęca do poświęcenia kilku minut na zastanowienie się nad naszą osobistą wizją kontynentu na jakim żyjemy, jakimi słowami my opisalibyśmy jego istnienie. Język momentami ociera się wręcz o poetycki, co tylko wzmacnia siłę wyrazu całej książki.

Czy zwierzęta noszą maski? I co się kryje w ich oczach, skoro "nie ma tam duszy"? Czy możliwa jest heterotopia - świat radykalnie inny od naszego, gdzie "nie ma mowy o zabijaniu i zjadaniu", bo Inni to "partnerzy, bliscy"? Gdzie zamiast wiedzy-władzy mamy strategię świadomej niewiedzy, a zamiast dominacji - współodczuwanie?Balansując na granicy literackiej mitologii i krytycznej eseistyki, Olga Tokarczuk opowiada nam o ciele, seksualności i śmierci, o uwikłaniu w płeć i uwiedzeniu darkroomem. O Michelu Faberze i Matriksie. A także o swoich podróżach, mapach lęków i lądów, ulicach Amsterdamu i horyzoncie Masywu Ślęży.