Kronika szkolna uczennic żydowskich z lat 1933-1939 Miejskiej Szkoły Powszechnej nr 15 im. Klementyny Tańskiej-Hoffmanowej przy ul. Miodowej w Krakowie
Mamy przed sobą przypadkowo odnalezioną i przekazaną 4 kwietnia 1991 r. do Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie Kronikę Szkolną z lat 1933-39 Szkoły Powszechnej im. Klementyny Tańskiej-Hoffmanowej w Krakowie. Kronika ta, pisana przez dziewczynki wyznania mojżeszowego w wieku 7-13 lat, stanowi niezwykły i autentyczny dokument, obrazujący rzeczywistość przedwojennego Krakowa, a wartość tych zapisów dla ukazania istniejących relacji w polsko-żydowskim świecie jest unikalna.Uczennice szkoły zlokalizowanej przy ulicy Miodowej - a więc w centrum krakowskiego Kazimierza - notowały tu nie tylko istotne wydarzenia z życia szkoły, ale również te dziejące się na arenie ogólnopolskiej, dowodząc dojrzałości, chęci uczestnictwa i identyfikacji z życiem polityczno-społecznym własnego kraju.
Książka w przekładzie i opracowaniu specjalistów z Żydowskiego Instytutu Historycznego imienia Emanuela Ringelbluma w Warszawie, opatrzona przedmową zastępcy dyrektora ŻIH dra Andrzeja Żbikowskiego. Od roku 1940 do wiosny 1943 w warszawskim getcie działało Oneg Szabat - konspiracyjna organizacja założona, by dokumentować losy Żydów w okupowanej Polsce i stworzyć archiwum, które zachowałoby tę dokumentację dla potomności.
UWAGI:
U góry s. tyt.: Ostatni rozdział zagłady warszawskiego getta. Bibliogr. s. 437-448. Indeks.
Leksykon składa się z kilkuset rzeczowych oraz biogramów. Zawiera bogactwo informacji o najważniejszych wydarzeniach politycznych, gospodarczych, kulturalno-oświatowych i społecznych, instytucjach oraz organizacjach żydowskich, a także o zabytkach materialnych od końca XVII wieku po czasy współczesne. Prezentuje galerię postaci mających istotny wpływ na dzieje Kielc w ciągu ostatnich dwóch stuleci.
Wiosna 2007. Do Marka Edelmana przyjeżdża grupa uczniów katolickiej szkoły im. Edyta Stein z Gliwic. Dzieciaki siadają, gdzie się da: na wszystkich krzesłach, na łóżku Edelmana, na podłodze. Jeden z chłopców z wyraźnym przejęciem pyta Edelmana: - Czy pan wierzy w Boga? 89-letni Marek Edelman odpowiada: - Dajcie mu spokój. On śpi. Książka jest zapisem rozmów, które Witold Bereś i Krzysztof Burnetko prowadzili z markiem Edelmanem, przygotowując film Dowódca Edelman w reżyserii Artura Węcka "Barona".
UWAGI:
Rozmowy autorów z Markiem Edelmanem wspomnieniami o Nim uzupełniają: Szewach Weiss i in. Publ. klubu Świat Książki nr 6995.
Wydarzenia opisane przez autora to przerażający przykład tego, do czego zdolni są zwykli ludzie, jeśli uzbroi się ich w odpowiednią ideologią i da - choćby milczące - przyzwolenie na zbrodnie.
Kilka lat temu dzięki głośnej książce Jana Tomasza Grossa w polskiej świadomości pojawił się temat Jedwabnego. Książka Mirosława Tryczyka wprowadza zupełnie nowe informacje na temat zbrodni dokonanych na obywatelach polskich pochodzenia żydowskiego w latach 1941-1942. Analizuje również związki pomiędzy obecną w prasie i życiu społecznym ideologią narodową, nacjonalistyczną i antysemicką, a wystąpieniami antyżydowskimi z roku 1941. Wiele uwagi poświęca procesowi powojennego ukrywania i fałszowania prawdy o polskim udziale w holokauście.Jednak nie jest to okazja do ataku, lecz punkt wyjścia do pogłębionych rozważań nad źródłami postaw antysemickich w Polsceoraz szerzej - nad kondycją ludzką.
Zbiór felietonów napisanych do tygodnika Wprost - zebrane w książce i opatrzone wstępem Prezydenta RP Lecha Wałęsy. Między narodami to druga już wspólna książka Szewacha Weissa i Ewy Szmal, jest kontynuacją dialogu prowadzonego z czytelnikami na łamach Wprost. Autorzy nie unikają tematów trudnych, wiele uwagi poświęcają wewnętrznym problemom współczesnego Izraela, a także obecnym stosunkom polsko-żydowskim. Przywracają pamięć o ludziach, którzy niegdyś żyli w Polsce, mieli tu rodziny, kultywowali swoją tradycję. Polska dla Żydów nigdy nie będzie zwyczajnym krajem - mówią - ponieważ tu, w tych sztetlach, wszystko się zaczęło, i to tu, w hitlerowskich obozach zagłady, zgasło żydowskie życie... Ale czy na zawsze? `(...) nie zabrakło ludzi (...) którzy uczynili wiele, aby budować swoim życiem pomosty do pięknych kart historii naszych narodów, zapisanych językiem wzajemnego zrozumienia, szacunku i tolerancji. Spotkałem wielu na drodze wyznaczonej tymi podstawowymi wartościami. Wśród nich był zawsze ambasador Szewach Weiss. Syn polskiej ziemii, izraelski patriota. To wielka sztuka stać na straży godności i praw własnego narodu, a zarazem z takim zrozumieniem i wyczuciem traktować innych`. Ze Wstępu Lecha Wałęsy`Szewach Weiss nie pisze, on rozmawia z Tobą, Czytelniku. Jeśli masz ochotę na dwuosobowy talk-show, prowadzony przez niezwykle mądrego człowieka, współtwórcę najnowszej historii Izraela, współpracownika i przyjaciela Icchaka Rabina i Szymona Peresam, sięgnij po tę książkę. Spotkasz rozmówcę, który Polaków rozumie lepiej niż my siebie, bo kocha Polskę, swoją drugą ojczyznę. Niewielu jest takich rozmówców, którzy słyszą nasze myśli i odpowiadają na pytania, jakie ciągle sobie zadajemy.` Marek Król, wydawca tygodnika "Wprost"