Miejska Biblioteka Publiczna

Byłem czynnym świadkiem wydarzeń, które w tej książce opisuję, do dziś czuję więź emocjonalną z tym, co działo się podczas "karnawału 1980-1981", przerwanego wybuchem "wojny polsko-jaruzelskiej" i z ludźmi, z którymi się wówczas spotykałem...

"Ludzie o miedzianym czole, utożsamiający milicję z władzą, postanowili poświęcić prawdę dla swoich doraźnych korzyści, skompromitować wymiar sprawiedliwości w Polsce cynicznymi manipulacjami, które będą kiedyś książkowym przykładem niesprawiedliwości" - to słowa matki Grzegorza Przemyka, świeżo upieczonego maturzysty, który w maju 1983 roku został śmiertelnie pobity przez milicję. W czasie śledztwa i rozprawy władze PRL za wszelką ceną starały się odwrócić uwagę od milicjantów, próbując przerzucić odpowiedzialność na sanitariuszy i lekarzy.

Cezary Łazarewicz szczegółowo opisuje historię Grzegorza Przemyka - od zatrzymania na placu Zamkowym po wydarzenia, które nastąpiły później. Pokazuje cynizm władz komunistycznych, zacierających ślady zbrodni, a także bezsilność władz III RP, którym nie udało się znaleźć i ukarać winnych. W opowieść o Przemyku autor wplata historie jego rodziców - poetki Barbary Sadowskiej i ojca Leopolda, przyjaciół, świadków jego pobicia czy sanitariuszy, niesłusznie oskarżanych o zabójstwo. Jednocześnie odkrywa kulisy działań władz i wpływ, jaki na tuszowanie sprawy wywarli między innymi Wojciech Jaruzelski, Czesław Kiszczak czy Jerzy Urban.

To jedna z najgłośniejszych zbrodni lat osiemdziesiątych w PRL. W pogrzebie Przemyka wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy ludzi, którzy z podniesionymi w znaku wiktorii dłońmi, w całkowitym milczeniu odprowadzali trumnę na Powązki. To również zbrodnia, która nie doczekała się sprawiedliwego wyroku.

W latach 1944-1956 aresztowano i uwięziono trzydziestu siedmiu żołnierzy Batalionu Armii Krajowej "Zośka". Aresztowania kilku z nich wiązały się z ich indywidualną działalnością w pierwszych latach powojennych, natomiast trzydziestodwuosobowa grupa byłych zośkowców została zatrzymana w zorganizowanej akcji i oskarżona o działalność konspiracyjną zmierzającą do zmiany ustroju w Polsce. Książka ta przedstawia ich losy. Jej podstawą źródłową są głównie relacje żołnierzy oddziału oraz dokumenty przez nich udostępnione, a także archiwalia znajdujące się w zasobie Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.